Het begint zó simpel. Aagje ligt snipverkouden te snotteren in bed en verveelt zich rot. “Joh meid, schrijf dan een verhaaltje,’ zegt haar moeder en geeft haar een schriftje. Het is de opmaat voor de fenomenale carrière van thriller schrijfster Agatha Christie, die miljoenen boeken zal verkopen. Literatuurwetenschappers zijn al een eeuwigheid bezig om uit te vogelen wat het geheim is van haar schrijfstijl. Als je eenmaal aan een Agatha Christie-boek begint berg je dan maar, want stoppen is onmogelijk. Je wilt verdomme weten wie de moord heeft gepleegd. Ik vraag me wel af wie zich tegenwoordig nog kan identificeren met haar personages? Neem zo’n stokoude, stronteigenwijze Miss Marple, of zo’n kromme kolonel, die altijd wel ergens opduikt en de godganse dag blijft brommen.
(In mijn familie komen we helaas niet verder dan korporaals. Maar ja, eerlijk is eerlijk, zo is Hitler ook begonnen.)
Ik begin over Agatha Christie omdat er in de bioscoop één van haar verfilmde bestsellers draait: ‘Dood op de Nijl’. Daarin schittert, de door haar gecreëerde excentrieke speurder, Hercule Poirot. De nuffige detective uit België, met zijn gepommadeerde snor, heeft de unieke gave om overal op te duiken waar een moord is gepleegd. De rol wordt vertolkt door de Britse filmregisseur Kenneth Branagh, die het Engels met Belgisch-Frans accent dik in de verf zet. De Britten smullen daarvan.
(Ik heb nooit geweten dat de twintigste september in Engeland is uitgeroepen tot: Talk like a Poirot Day)
Waarom de oer-Britse schrijfster een Waalse fat in haar verhalen laat opdraven, heeft me altijd verbaasd. Het gebeurt blijkbaar tijdens de Eerste Wereldoorlog als de Belgen de loopgraven ontvluchten en hun heil zoeken in Engeland. Aagje werkt als vrijwilligster in een apotheek van het Rode Kruis en ontmoet er John Hamoir, een politieman uit Herstal. Hij zou, volgens Belgische experts, model hebben gestaan voor Poirot. Ze vernoemt haar held naar Hercules, want Agaatje is dol op Griekse mythologie. Ze laat hem in 33 romans en 50 korte verhalen opdraven, maar op een gegeven moment vindt zelfs zíj́ het een kwalletje.
Op een druilerige dag schijnt Agatha Christie gezegd te hebben dat ze dat ‘hatelijke, bombastische, vervelende schepsel niet meer uit kan staan. In Poirot’s Last Case laat ze hem glorieloos ten onder gaan aan een hartaanval. Toch zijn de Poirot-thrillers mijn favoriete boeken. Vooral als er een gif-moord wordt gepleegd. (Zeker nu we het ongeveer dagelijks hebben over Poetins’ einde.) Mijn fascinatie met gif is niet zo verwonderlijk. Ik leef met een vrouw die zichzélf probeert te vergiftigen. Niet met het snelwerkende cyaankali, maar tergend langzaam, met Maggi!! Waar begint de malle man nou weer over, hoor ik u denken.
Luistert! De crux van een gif-moord is dat níemand het doorheeft, ook het slachtoffer niet. Gif kan een hele stille killer zijn. Ik schrik me te pletter als Appie verklapt een conflict te hebben met Nestlé, de producent van Maggi. Die zou de prijs van het gitzwarte goedje onredelijk hebben verhoogd. Tekorten dreigen. Blond en ik reizen van de Hondsrug tot de mergelgrotten bij Maastricht om restanten van die vervloekte puntflesjes op te kopen. Want een verslaafde Blond is beter dan een boos exemplaar.
Terug naar Agaat. In de ziekenhuisapotheek leert ze alles over dodelijke gifstoffen. In haar thrillers gaat ze er creatief mee aan de slag. Bijna de helft van haar slachtoffers brengt ze ermee om zeep. Wanneer de geur van amandelen om de Chesterfieldstoelen heen hangt weten we hoe laat het is. Iemand is gedwongen gaan hemelen na een bakkie blauwzuur. Zelfs het kamermeisje moet eraan geloven; ze heeft te veel gezien. Aggie beschouwt het als bijkomende schade. De Belgische kabouter Hercule Poirot staat sneller op de stoep dan een snob zijn snor kan krullen.
De moordmotieven zijn klassiek: jaloezie, wraak of hebzucht. In het geval dat er ‘oud geld’ te erven valt gaat Agatha helemaal los. Arsenicum wordt niet voor niks ‘erfenispoeder’ genoemd. Lustmoorden en spetterende seks zijn in haar boeken ver te zoeken. ‘No sex please, we’re British!’ Als er al kuis wordt gezoend volgt er gelijk een huwelijksaanzoek. Geïnspireerd door de bioscoopfilm ben ik inmiddels zélf begonnen met het schrijven van een thriller:
‘Blond, en het mysterie van de zelfverkozen, niet te vermijden, Maggi-moord!’
JAAP VAN DEURZEN