‘Kont, je zit verkeerd! Je rijdt op de busbaan!’ blèrt Blond verschrikt. Mijn hart zit in mijn strot. Ze is een attente medepassagier, maar wel één met rijangst. Daar is ze voor in behandeling geweest. Bij de ANWB heeft ze de RijZeker-training gevolgd. Dat geintje heeft me een vermogen gekost. In plaats van in een Lexus LBX rijd ik nog steeds rond in een oeroude, gedeukte barrel van voor de watersnoodramp. Die dondert bijna van ellende in elkaar.
Ik heb een pokkenhekel aan autorijden, maar Blond is er dol op en … ze heeft een rijbewijs. Op een dag kondigt ze aan dat ze me, wat autorijden betreft, wel wil ontlasten. Ik dans een horlepiepje. Jubelend koop ik een tompouce en een ons vette aal voor haar. Ik ben me ervan bewust dat ze jarenlang niet heeft gereden. Ik weet ook dat ik nog lang niet levensmoe ben. De RijZeker-training moet uitkomst bieden. Blond droomt van de mogelijkheden om overal heen te kunnen rijden in onze bejaarde bolide. Ze heeft alle vertrouwen in de beloftes van de ANWB:
‘Autorijden biedt je veel vrijheid, maar het hedendaagse verkeer bezorgt veel mensen ook – vaak onterecht – stress en ongemak. Maakt rijden in het donker of onbekend gebied, voorbijschietende auto’s op de snelweg of verkeersdrukte je onzeker? Volg dan onze RijZeker-training. Op basis van je persoonlijke onzekerheden helpt een ervaren instructeur je met gerichte tips en oefeningen. Je rijdt voortaan veiliger en met vertrouwen!’
Het zijn ronkende teksten. Maar alle cartoon-clichés over autorijdende vrouwen zijn op Blond van toepassing. Sommige plezierritjes worden met haar aan het stuur vanzelf dodenritten. Haar rijinstructeur duikt na twintig weken gillend de gracht in. De arme man zit thuis met een posttraumatische stressstoornis.
Het is niet omdat Blond slecht rijdt, verre van, dat doet ze uitstekend. Maar ze wil het alleen doen op windstille, kurkdroge dagen op kaarsrechte rijkswegen. En de zon moet schijnen. Een toertje op de relatief rustige A6 en A7 van Weesp naar Groningen is voor haar een feestje. Ondanks het feit dat ze helemaal niks te zoeken heeft in die bouwvallige provincie. Dus dwingt de leraar haar om in de Randstad te oefenen. Dat heeft hij geweten.
Wat verkeersdrukte betreft is dat andere koek. De problemen beginnen als ze bij grote verkeersknooppunten komt, of als ze het centrum van een stad inrijdt. Ze kan geen keuzes maken, rechts, links, rechtdoor? Zwalkend zwiert ze over het asfalt. Het is een levensgevaarlijke dans macabre. Het ligt volgens haar aan het woud van gebods-verbods- en gevaarsborden. Ze komt er niet meer uit. Ik moet haar gelijk geven, want het wordt steeds gekker. De provincies Noord -en Zuidholland zijn kampioen verkeersborden plaatsen. Soms zie ik zélf door die verkeersborden-bende het bos niet meer. En ik rijd al sinds de ijstijd.
Ik bel met Mick Veerkamp van de HR-groep. Dat bedrijf produceert verkeersborden en houdt ook een database bij van alle borden in Nederland. Dat is een slimme zet, want vroeger gingen ambtenaren de straat op met een kladblok om alle verkeersborden te noteren. Die waren weken weg. Het zijn natuurlijk wel ambtenaren, hè. In de buitengebieden zijn er ooit nog een paar spoorloos verdwenen. Een eindigde in Polen, want in verkeersbordenland is het een grote chaos.
Mick: ‘Neem de binnenstad van Delft, daar zijn maar weinig plaatsen om borden neer te zetten. De gemeente heeft daar besloten om er op één plek zes te combineren. Dus bovenop en naast elkaar. Die kun je tijdens het rijden natuurlijk niet allemaal in je opnemen. Geen mens weet waar ie aan toe is. Daar word je tureluurs van en het is nog gevaarlijk ook.’ Het fenomeen wordt in wetenschappelijke kringen ‘visuele ruis’ genoemd.
Mick Veerkamp: ‘Soms spreken verkeersborden elkaar zelfs tegen. Denk ook even aan die 30 kilometer zones. Er wordt wel aangegeven waar zo’n zone begint, maar waar hij eindigt is een raadsel. Zo’n automatische Tesla blijft dan braaf 30 km rijden terwijl je allang weer vijftig mag. Er moet op sommige plekken écht gesneden worden in het aantal borden.’
De gemeente Rijswijk is baas boven baas en heeft de meeste verkeersborden van heel Nederland neergezet. Op de 170 kilometer weg die de gemeente beheert staan meer dan 7600 borden. Als je met een snelheid van dertig kilometer één minuut door Rijswijk rijdt, kom je langs 22 verkeersborden. Doe je in Staphorst hetzelfde, dan heb je zegge en schrijve drie borden gezien. Onder het motto: ‘recht zo die gaat’ hebben de christenbroeders daar zeven keer minder verkeersborden geplaatst. Geen wonder dat die Kick Out Zwarte Piet demonstranten vorig jaar linea recta in een fuik zijn gereden.
Blond blijft loeien. Als een seniele idioot probeer ik van die busbaan af te komen, maar de hoge stoep naar het andere baanvak is veel te hoog. Als ik daar overheen probeer te komen blijf ik geheid met de onderkant van de auto vastzitten. Ik zie overal camera’s flitsen. Bus nummer 73 komt met hoge snelheid luid toeterend op me af. Een botsing is onvermijdelijk. Het zweet breekt me uit. Blond begint tot overmaat van ramp aan mijn schouder te rukken en schreeuwt: ‘Jaap, je droomt! Wakker worden! Nu!’ Met een schok ontwaak ik uit mijn nachtmerrie en besef dat ik de zoveelste aanval van verkeersborden-blues heb gehad. Het kan verkeren.
JAAP VAN DEURZEN