Het is 6 maart 2018. Samen met cameraman Hans van der Klaauw zit ik aan de waterkant op het schiereilandje Refshaleøen in Kopenhagen. We kijken uit over de grauwe Sont en vragen ons af hoe we in vredesnaam moeten beginnen met ons verhaal over Peder Madsen, alias Raket-Madsen. De knettergekke Deen wordt ervan verdacht de Zweedse journalist Kim Wall op zijn zelfgebouwde duikboot te hebben vermoord. Daarna heeft hij haar lichaam in stukken gesneden en in zee gedumpt.
Ik ga als een filmregisseur op een strandstoel zitten en zeg: “Het verhaal dat ik u nu ga vertellen is bijna te ongeloofwaardig voor woorden. De Denen mogen dan wel meesters zijn in het verzinnen van de meest gruwelijke thrillers, maar in de ‘duikbootzaak’ overstijgt de realiteit de fantasie.” Een dag later versla ik in Kopenhagen de meest bizarre rechtszaak uit mijn hele RTL-Nieuws carrière.
Op 10 augustus 2017 stapt de Zweedse journalist Kim Wall (30) op Refshaleøen aan boord van de onderzeeboot van Peder Madsen. Ze aast al jaren op een interview met de excentrieke Deen. Hij heeft nergens voor doorgeleerd maar flanst met maniakale passie zijn eigen raketten en duikboten in elkaar. De verhalen van Kim Wall gaan vaak over dit soort paradijsvogels, die overal schijt aan hebben en door roeien en ruiten gaan om hun dromen na te jagen. Het moet een kort pleziertochtje worden. Onder water zal Kim het interview met Madsen opnemen. Ze stuurt vanaf de duikboot een mailtje naar haar Deense geliefde en schrijft spottend: “Ik leef nog, maar we gaan zo naar beneden. Ik hou van je.” Een paar uur later is ze dood.
Madsen laat zijn onderzeeër willens en wetens zinken en redt zichzelf. Over wat er met Kim is gebeurd vertelt hij de ene na de andere leugen. Eerst beweert hij haar aan wal te hebben gezet. Daarna vertelt hij dat ze is omgekomen omdat ze een luik op haar hoofd heeft gekregen en in de derde versie zegt hij dat ze is gestikt. Hij geeft toe haar lichaam in stukken te hebben gezaagd. Hij verpakt de delen in plastic zakken, die hij, verzwaard met ijzeren staven, in zee gooit. Bij hoog en bij laag blijft hij volhouden haar niet te hebben vermoord. Een verklaring wijzigen is het recht van de verdachte; bewijzen dat Kim daadwerkelijk is vermoord is aan de openbaar aanklager, die in eerste instantie alleen lijkschennis ten laste kan leggen. Want hoe bewijs je dat iemand opzettelijk is omgebracht als alle lichaamsdelen maandenlang in het zeewater hebben gelegen?
Mijn maag draait om als ik in de rechtszaal de foto’s en filmpjes zie van Kims afgezaagde armen en benen, die na een eindeloze speurtocht door duikers worden opgedoken. Als ik de plastic zak zie met haar afgesneden hoofd houd ik het niet meer. Het haar van Kim, dat buiten de zak steekt, deint mee op de stroming onder water. In haar torso zitten vijftien messteken.
Niemand denkt op dat moment aan een televisieserie. Hoe haal je het in je hoofd? is de gedachte. Totdat de ouders van Kim worden benaderd door rechercheur Jens Møller Jensen die de leiding heeft in de moordzaak. Hij laat ze kennis maken met de Deense meesterscenarist Tobias Lindholm, die onder andere heeft meegeschreven aan bejubelde series als The Bridge en Borgen. Tobias twijfelt, maar beseft na zijn ontmoeting met Kims ouders dat hij een heel ander verhaal kan vertellen dan de gebruikelijke, doorsnee Deense thriller.
Lindholm maakt van The Investigation een meesterwerk. Er vloeit geen druppel bloed. De dader komt nooit in beeld, sterker nog, zijn naam wordt nooit genoemd. Hoewel we weten hoe de zaak afloopt volgen we nagelbijtend het zenuwslopende onderzoek naar de doodsoorzaak van Kim.
Wat weinig mensen zullen weten is dat het maar een haar heeft gescheeld of Madsen was er met een onacceptabele milde straf vanaf gekomen. De rol van rechercheur Jens Møller Jensen wordt weergaloos en onderkoeld gespeeld door de Deense acteur Søren Malling. Kims ouders geven hun zegen aan de serie. The Investigation gaat over de ultieme zoektocht naar gerechtigheid. Het is een aangrijpend en soms tranen trekkend verhaal over liefde, doorzettingsvermogen en échte mensen. Een juweel. Ga dat alsjeblieft zien!
JAAP VAN DEURZEN
The Investigation / NPO 2 / NPO Plus