“Wat gek, ik krijg geen blauwe vinkjes in mijn whatsapp!” blèrt Blond, terwijl ze wanhopig op haar Iphone staart.” Qua gemoedstoestand hebben we nu te maken met ‘code oranje.’ “Ik heb hem al drie keer geappt en hij reageert niet.” ”Is hij wel online?” vraag ik quasi geïnteresseerd, want wat de afdeling ‘blauwe vinkjes’ betreft is Blond een repeteergeweer.
(Wilt u alstublieft direct reageren op haar whatsapp-berichtjes, dank u. Die blauwe vinkjes geven aan of de geadresseerde het bericht heeft geopend, pfff.) Vink in vredesnaam wel eerst die vermaledijde vinkjes aan bij de account-instellingen.
“Hij had toch zo’n phishing-gevalletje? Hij is toen even offline geweest,” acteer ik bezorgd. “Nee smartass, zijn site was gehacked tijdens het surfen. Dat heb ik je al vier keer verteld, Dappere Dodo. Dat heeft helemaal niks met whatsapp op zijn mobiel te maken, je luistert ook nooit.” We schurken nu gevaarlijk tegen ‘code rood’ aan. Dekking zoeken wordt aanbevolen. Blond flikkert boos haar smartphone op tafel. “Ik probeer hem straks wel even te skypen. Facetimen en zoomen lukt nu niet.” “Mail hem dan even, of sms hem!” opper ik hulpvaardig. Maar ze hoort me niet en blijft briesen over die ontbrekende vinkjes.
Voor de leek is dit abracadabra-communicatie anno 2021. Welkom in de wondere wereld van de digitale diarree. We hebben we het hier eigenlijk over een nieuwe versie van newspeak. De oorspronkelijke, fictieve taal werd lang geleden verzonnen door de Britse schrijver George Orwell, auteur van de dystopische roman 1984. Newspeak is een werktuig in handen van de totalitaire staat. Via taal kunnen gedachten van burgers worden gemanipuleerd. Revolutionaire ideeën vormen nu eenmaal een bedreiging voor de heersende elite. Je moet er als regent bovenop blijven zitten.
”Big Brother is watching you!”
De moderne ‘newspeak’ hebben we te danken aan de huidige wereldleiders. Dat zijn de almachtige tech-giganten Microsoft, Apple, Facebook en Google. Ook zij houden ons online-gedrag elke dag nauwgezet in de gaten. Wee degene! Gezamenlijk hebben ze ons een wereldwijde internet-en smartphone-obsessie bezorgd. Het hopeloze leger verslaafden groeit met de dag.
Ik denk even terug aan de eerste telefoon die wij thuis hadden. Ik was op de een of andere manier zó trots op dat ding. Het voelde alsof de Van Deurzentjes waren opgestoten in de vaart der volkeren. Een telefoon in huis werkte statusverhogend, hoewel er zelden mee werd gebeld. De buren kwamen langs om het technische wonder van dichtbij te bekijken. Het leek alsof het apparaat persoonlijk was afgeleverd door Graham Bell, één van de uitvinders van de telefoon. Onze Surinaamse buurvrouw wilde gelijk even proberen of ze ermee naar Paramaribo kon bellen, maar daar stak mijn vader een stokje voor. “Nee, zo ver gaan die lijnen niet,” maakte hij haar wijs.
De GPO 746 was pikzwart en had een draaischijf. Het apparaat zou uitgroeien tot het meest populaire toestel ooit ontworpen. ’Geen toeters, maar wel gewoon bellen,’ staat er tegenwoordig in de productomschrijving van de retro-versie. Mijn moeder bleef ver uit de buurt van het zwarte monster. In haar ogen was het een levensgevaarlijk wapen. Ze had misschien wel een punt, want mijn vader had op Tatort gezien hoe iemand met een telefoonsnoer werd gewurgd. Hij bleef dat verhaal tot vervelens toe vertellen tijdens feestjes. Hij keek dan veelbetekenend in de richting van mijn moeder.
”Wie moeten we nou bellen, ik ken niemand die een telefoon heeft,” riep mijn ma vertwijfeld. ”Dat komt nog wel,” antwoordde mijn pa profetisch. Hij kreeg gelijk. De mobiele apparaten hangen inmiddels als kunststof poliepen tussen onze vingers. Ze zijn niet meer weg te branden. Zelf sta ik bijna op het punt om mijn smartphone aan de eerste de beste lange afstand werper mee te geven. Met het vriendelijke verzoek om het mobieltje zo ver mogelijk de Waddenzee in te werpen. Maar, och, wat ben ik verslaafd aan dat pokkending.
Het lijkt tegenwoordig ook alsof ik in tongen spreek. Ik hoor mezelf tegen een vriend zeggen: “Jij hebt toch een Android-toestel, hè? Dan heeft het dus geen zin om jou een uitnodiging voor Clubhouse te sturen? Die drop-in audio chat, weet je wel? Werkt real-time! Gaaf, man! Ik heb net in een room een hashtag-MeToo meeting gevolgd. Awesome!
H E L P!!!
JAAP VAN DEURZEN