‘Er was er eens …’ Wat is dat toch een heerlijke, hoogzwangere openingszin! Als je hem hoort weet je dat de vliezen op springen staan en er een sprookje wordt geboren. Waar gaan we heen? Volgen we die malle dwerg Klein Duimpje op zijn geïmproviseerde kiezelpad naar huis, liften we mee op de kleine teen van de Grote Vriendelijke Reus of laten we oma gezellig opvreten door de wolf.
We zitten weer middenin de Nationale Voorleesdagen, die van 20 tot 30 januari worden gehouden. In plaats van gezamenlijke voorleesontbijten wordt er dit keer online voorgelezen. Ook goed. Wat is er mooier dan kinderen verhaaltjes vertellen? Vroeger verzon ik zelf de spook-en griezelverhalen voor mijn zoons. Daar hebben ze, los van een paar onschuldige trauma’s, geen schadelijke gevolgen van ondervonden. Dat risico was natuurlijk wel aanwezig, want je mensbeeld wordt er na dertig jaar oorlogs-en rampenverslaggeving niet beter op. Vóór het slapengaan stuurde ik mijn horrorverhalen natuurlijk wel enigszins bij: ‘En ze leefden nog lang en gelukkig……’
Mijn verzonnen universum was bevolkt met knotsgekke narren, corrupte koningen, woeste wolven en wulpse prinsessen. Die dames kon ik tot in detail uittekenen. Ja, sorry, ik moest er zelf ook een beetje lol in hebben. Ik zie de twee mannetjes nog zitten met van die angstige ogen op schoteltjes. De meest waanzinnige complotten ontsnapten uit mijn verknipte brein. Daar zou ik nu zelf van in mijn broek poepen als ik ze zou horen, maar zij vraten mijn hersenspinsels als hemels manna. Gevoelige kinderzieltjes kunnen meer aan dan we denken.
Lees de klassieker ‘Sneeuwwitje’ er nog maar eens goed op na. Het verhaal gaat over de razendknappe stiefmoeder van ‘Sneeuwwitje’ die elke dag met haar koninklijke bakkes voor de spiegel staat en roept:
‘Spiegeltje, spiegeltje aan de wand, wie is de mooiste van het hele land?’
Het is voor haar vragen naar de bekende weg, want zij is lange tijd zelf de knapste. Ze krijgt dan ook bijna een rolberoerte als de spiegel op een dag antwoordt:
“O koningin, heel mooi bent u.” Maar Sneeuwwitje is duizendmaal mooier nu.”
De stoom slaat uit haar oren. Ze roept de jager bij zich en zegt: “Je moet haar doden en haar longen en lever als bewijzen mee terug brengen.” Pardon? Lezen we dit aan kleuters voor? Gelukkig krijgt de jager meelijden en doodt een ree en snijdt daar de lever en longen uit. De kwaadaardige koningin besprenkelt de ingewanden met een snuifje zout en eet ze, gelijk kannibaal Hannibal Lector, smakelijk op. Als later blijkt dat Sneeuwwitje bij de zeven dwergen bivakkeert, en de jager dus heeft gelogen, wordt hij in een put gegooid met tralies. Elke dag wordt er een smakelijke maaltijd voor hem neergezet maar wel net buiten handbereik. Dat zal de leugenaar leren.
De zandmalloten van ISIS zouden het niet beter hebben kunnen verzinnen. Dit is je reinste middeleeuwse tortuur! Mijn volwassen brein gaat ermee aan de haal, ik slaap daar slecht van. Kleuters zitten er luidkeels bij te klappen. Dat doen ze ook als de boze heks uit ‘Hans en Grietje’ in haar eigen oven wordt gefrituurd. Wegwezen, vuile feeks, opgeruimd staat netjes!
En dan hebben we het nog niet eens gehad over seks. In de volksvertellingen, die zijn verzameld door Jacob en Wilhelm Grimm, in hun Kinder-und Hausmärchen, wordt er namelijk flink van bil gegaan in de oorspronkelijke verhalen. Maar de Duitse broertjes voelden zich er niet senang bij. In de verhalen die bestemd waren voor kinderen wipten ze de seks eruit.
Kijk, die kikker met de gouden bal, die verandert in een promiscue prins, blijft niet in het bed van de prinses liggen om daar een potje te gaan pim-pam-petten. Ook de viespeuk die Doornroosje wakker kust heeft allerlei snode plannen. Dat Roodkapje zich poedelnaakt uitkleedt, voordat zij met de wolf de mand induikt, wordt ook nergens vermeld. Zo stond het wel in de Franse oerversie van het sprookje, dat ging over het verliezen van vrouwelijke onschuld. Tja, geef er maar een draai aan.
Zelf geef ik de voorkeur aan de onschuldige variant. Een flinke portie geweld mag, maar vuige seks is uit den boze. Doet u dit jaar weer mee? U kent de slogan vast wel: ‘Voorlezen maakt je leuker!’
JAAP VAN DEURZEN