‘Bestaat er een kans dat ik straks ga knorren?’ vraagt de 57-jarige Amerikaan David Bennett aan Bartley Griffith, die chef is van de cardiologische afdeling van de University of Maryland. De arts schudt zijn hoofd en zegt waarschijnlijk iets in de trant van: ‘Welnee joh, we gaan dat varkentje gewoon even wassen.’ Hartpatiënt David Bennett is de eerste mens bij wie hij een varkenshart implanteert.
Ergens in een hersenkwab hoor ik gelijk de karakteristieke karate-kreet van superdiva Miss Piggy: ‘Hi-yah!!’ Het temperamentvolle, nuffige, varkentje uit de Muppet-show, die een knipperlichtrelatie heeft gehad met hoofdrolspeler Kermit de Kikker, is mijn grote favoriet. Maar dat terzijde.
Ik waan me heel even terug in mijn puberteit. Precies 55 jaar geleden wordt de eerste transplantatie met een menselijk donorhart uitgevoerd door de Zuid-Afrikaanse chirurg Christiaan Barnard. Het lijkt op een Jules Verne verhaal. Hartpatiënt Louis Washkansky overlijdt 18 dagen na de operatie aan een longontsteking. De ijdele Barnard ligt er niet wakker van en transplanteert een maand later alweer het volgende hart. Hij groeit uit tot een wereldster met playboy-allures en is niet meer weg te branden op de feestjes van ‘s werelds elite. Hij lijkt overal te worden omringd door hordes bloedmooie vrouwen, die geboeid aan zijn zonverbrande flapoortjes hangen. Mijn testosteron staat op dat moment tot aan mijn oogballen. Ik overweeg om een carrièreswitch te maken. Opeens wil ik geen kloon meer worden van ster-stripreporter Kuifje. Nee, ik wil heldhaftig hakken in borstkassen om harten te kunnen transplanteren. Daarna wil ik als een idioot zoveel mogelijk vrouwenharten veroveren. Maar ik haat bloed. Het wordt Kuifje.
Terug naar het varkenshart. Ik herinner me nog een kerstmaaltijd in Denemarken. De vrouw des huizes pakt flink uit en zegt ter ere van de Hollandse gasten een heel speciale Deense dis te hebben geprepareerd. U voelt hem aankomen, hè? ‘Ta, ta!’ zegt ze stralend als ze de keuken uitkomt: ‘Svinehjerter i flødesovs’ (varkensharten in roomsaus) Ze zijn gevuld met peterselie. Applaus alom. De Vikingen storten zich uitgehongerd op het gerecht en beginnen te schransen alsof ze hemels’ manna naar binnen werken. Zelf heb ik het idee dat ik op stukjes taaie autoband zit te knagen die in de room drijven. Maar dat terzijde.
Terug naar David Bennett. Zijn gezondheidstoestand is zo slecht dat hij niet meer in aanmerking komt voor een menselijk donorhart. Als er überhaupt al één te vinden is. Het gebrek aan donororganen is gigantisch. ‘Het is het proberen waard, het is ook gelijk mijn laatste kans,’ zegt Bennett nuchter voordat de chirurgische zaag vuistdiep in zijn borstkas zakt. Het vette varkenshart is via de CRISPR-technologie genetisch zo aangepast dat het in een menselijk lichaam niet zo snel zal worden afgestoten. Ik weet het, u zit aan de koffie met croissants met aardbeienjam. Ik bespaar u de medische details. De operatie duurt negen uur. ’Hi-yah!!’
David wordt wakker en ligt aan een hart-longmachine die zijn ademhaling reguleert. De operatie is vooralsnog een succes, hoewel de Amerikaanse Lesley Shumaker Downey nog even harteloos roet in het eten gooit. Zij onthult dat David Bennett een boef is die in 1988 uit jaloezie haar broer Edward heeft neergestoken omdat hij met David’s vrouw zit te flirten. Ed eindigt verlamd in een rolstoel en sterft jong. ‘Bennett heeft een tweede kans gekregen, maar mijn broer niet,’ jengelt Lesley.
Of Bennett ook écht het feestvarken is, blijft een vraag, want hoelang tikt zo’n zwijnenhart door? Dat weet niemand. Er zijn grote overeenkomsten tussen varkens- en mensenharten, maar toch…Het menselijke donorhart van Willem Bavinck uit Tilburg is 38 jaar lang stug door blijven kloppen. Hij heeft de oersterke tikker gekregen van een zestienjarige jongen, die bij een motorongeluk is omgekomen. “Ik ben er nog,” jubelt de sympathieke Willem elke dag bij leven en welzijn. Hij wordt 65 en is bijgeschreven in het Guinness Book of Records. Maar dat terzijde.
Het zwijn is een van de meest gegeten en uitgescholden diersoorten (stom, lui varken!) maar is in wezen hyperintelligent. Miss Piggy doorspekt elk betoog met flarden Franse frases. Naast zoveel anders biedt ‘Knorretje’ nu misschien ook de oplossing voor een prangend medisch probleem, het nijpende tekort aan donorharten. Ik roep daarom uit volle borst:
’Hi-yah!!’
JAAP VAN DEURZEN